در این نوشته می خوانید:
پوسیدگی دندان در کودکان یکی از شایع ترین بیماری های دهان و دندان در سنین کودکی محسوب می شود و تقریباً نیمی از کودکان ۲ تا ۱۱ ساله درگیر پوسیدگی دندان هایشان هستند. پوسیدگی دندان می تواند سلامت کلی دندان ها را حتی در بزرگسالی تحت الشعاع قرار دهد. علاوه بر این از بین رفتن دندان های شیری کودکان می تواند موجب به خطر افتادن سلامت عمومی بدن و تضعیف اعتماد به نفس آن ها شود.
توجه داشته باشید که تا زمانی که کودک هنوز دندانی در نیاورده است نیز باید دهان وی به دقت تمیز شود. به این منظور بهتر است هر شب دهان کودک خود را با کمک یک پارچه نرم تمیز کنید و به محض جوانه زدن اولین دندان های شیری از یک مسواک نرم برای تمیز کردن دندان های او استفاده کنید. استفاده از نخ دندان برای از بین بردن مواد غذایی که بین دندان ها باقی می ماند و موجب تجمع پلاک های حاوی باکتری های مضر می شود، امری ضروری است.
نخ دندان می تواند به جرم گیری نواحی اطراف دندان کمک کند زیرا به وجود آمدن جرم و پلاک روی دندان ها یکی از دلایل پوسیدگی آن ها محسوب می شود. این امر خصوصاً برای کودکان حائز اهمیت است، زیرا در صورتی که دندان های کودک حتی دندان های شیری او خیلی زود دچار پوسیدگی شود، مجبورید برای پر کردن یا روکش کردن دندان های وی هزینه های نسبتا زیادی بپردازید. آموزش نکات مربوط به مراقبت از بهداشت دهان و دندان به کودکان کار دشواری است اما شروع آموزش در سنین کودکی موجب می شود این امر در کودک نهادینه شود و همچنین دندان های کودک در آینده برای مدت بیشتر و سالم تر باقی بماند. بنابراین باید همه والدین نحوه استفاده از نخ دندان را از سنین کودکی به فرزندان خود آموزش دهند.
نکته حائز اهمیت دیگر آن است که اگرچه دندان های شیری دندان هایی موقتی هستند، با این حال نقش بسیار مهمی در روند رشد دندان های دائمی کودکان و نحوه رشد و شکل گیری استخوان فک در بزرگسالی ایفا می کند. نخ دندان کشیدن برای کودکان از همان زمانی که دو دندان کنار هم آن ها می روید، باید شروع شود. این مسئله عموماً در سنین ۲ تا ۳ سالگی اتفاق می افتد.
توصیه می شود همیشه با کمک دندانپزشک اطفال و استفاده از راهنمایی های او و یا کسی که می تواند مراقبت های دهان و دندان را آموزش دهد از نخ دندان برای تمیز کردن دندان های کودکان خود استفاده کنید. قبل از اینکه دو دندان مجاور کودک رشد کند، طبیعتاً نیازی به استفاده از نخ دندان نیست، بنابراین از سن ۵/٢-٣ سالگى که دندانهاى کودکان به طور کامل مى رویند و تماس هاى بین دندانى برقرار مى شود بهتر است ازنخ دندان استفاده شود.
معمولاً تا سنین ۸ تا ۱۰ سالگی برای نخدندان کشیدن کودکان به کمک والدین خود احتیاج خواهند داشت. برای نخدندان کودکان، باید از نخ دندان های نرم و موم دار و متناسب با بافت لثه کودکان استفاده کنید. علاوه بر این می توانید از نخ دندان های طعم دار موجود در داروخانه ها کمک بگیرید تا کودکان را به استفاده از نخدندان تشویق کنید. هنگامی که کودک سعی دارد به تنهایی از نخدندان استفاده کند توجه داشته باشید که نخدندان را کوتاه نبرید تا کودک بتواند به راحتی برای تمیز کردن دندان هایش از آن استفاده کند.
با وجودی که مسواک زدن به روش صحیح و به صورت منظم به از بین بردن بیشتر آلودگی های دهان و دندان و جلوگیری از تجمع پلاک ها کمک می کند، اما به تنهایی نمی تواند مکان هایی از دهان که مسواک به آن ها دسترسی نخواهد داشت را از وجود باکتری های آلاینده و پلاک ها پاکیزه کند.
برای مثال پاک کردن نواحی بین دندان ها و زیر خط لثه ها و یا بخش هایی از پشت دندان ها به سادگی و با کمک مسواک ممکن نیست. بنابراین برای جلوگیری از تجمع پلاک ها در این نواحی باید حتما از نخ دندان استفاده کرد. نخدندان کشیدن علاوه بر از بین بردن پلاک ها و جلوگیری از تجمع آن ها به موارد زیر نیز کمک می کند:
نخ دندان کشیدن به صورت منظم و مداوم بهترین سلاح برای جلوگیری از ایجاد پلاک ها و تجمع آن ها بر روی دندان کودکان است. با وجودی که شاید کمتر به این مسئله توجه شود اما نخدندان کشیدن اهمیت بیشتری نسبت به مسواک زدن در مراقبت از بهداشت دهان و دندان دارد. نخ های دندان انواع مختلفی دارند و شما می توانید بسته به نوع لثه و دندان های کودک خود، نمونه مناسب وی را تهیه نمایید.
چند نمونه از انواع نخدندان شامل نایلونی، تک رشته ای، چند رشته ای، موم دار، بدون موم، سفید کننده، نخ دندان همراه با دهانشویه، سوپر فلاس، طعم دار و بدون طعم، پهن و باریک، بافت دار و نرم و بدون بافت است. همچنین در کنار نخدندان از گیره آن و نگه دارنده نخدندان به منظور سهولت بیشتر استفاده می شود.
به عنوان مثال نخدندان های موم دار، روی خود یک پوشش نرم دارند و جزو پر طرفدارترین نخدندان ها هستند زیرا جنس محکمی دارند و احتمال پاره شدن آن ها خصوصا در میان دندان های فشرده بسیار کم است. همچنین سوپر فلاس ها، نخدندان هایی از جنس الیاف هستند و بیشتر توسط کودکانی که تحت درمان ارتودنسی قرار دارند و در حال استفاده از براکت های ارتودنسی هستند مورد استفاده قرار می گیرد.
همانطور که پیش از این نیز به آن اشاره شد شما می توانید با کمک دندانپزشک کودکان و یا فردی که مسئول آموزش مراقبت های بهداشت دهان و دندان به کودکان است، نحوه صحیح نخ دندان کشیدن را آموزش ببینید. دندانپزشک می تواند نحوه صحیح نخدندان کشیدن را به شما و کودکتان نشان دهد. روش های نخدندان کشیدن به طور خلاصه شامل موارد زیر می شود:
توجه داشته باشید اگر لثه فرزندتان در آغاز دندان کشیدن، خونریزی کرد، نگران نشوید. این یک مسئله شایع است که پس از گذشت چند روز به صورت خود به خودی متوقف می شود و لثه های کودک بهبود می یابند، اما اگر خونریزی ادامه دار شد این مسئله را با متخصص دندانپزشک کودکان مطرح کنید.
ابزار نخدندان کشیدن تنها محدود به خود نخدندان نیست. برخی ابزار های ساده و موثر برای نخدندان کشیدن وجود دارد که به سادگی در داروخانه ها قابل دسترس هستند و نخدندان کشیدن را خصوصا برای کودکان ساده تر می کنند.
از جمله این وسایل می توان به استفاده از نخ دندان با نگه دارنده نخدندان اشاره کرد. این مورد بیشتر برای کودکانی که به تازگی مشغول یادگیری طریقه صحیح استفاده از نخدندان هستند، مناسب خواهد بود. همچنین از این وسایل برای کمک به کودکانی که به تازگی سعی در یادگیری استفاده از نخ دندان بدون کمک پدر و مادر خود دارند، استفاده می شود. زیرا مهارت استفاده این کودکان از دست و بازو هایشان هنوز به قدری پیشرفت نکرده است که مانند یک بزرگتر از نخدندان استفاده کنند. علاوه بر این والدین نیز می توانند با استفاده از این وسایل دندان های کودک خود را نخ دندان بکشند زیرا عموماً نخدندان کشیدن برای فردی به غیر از خود شخص می تواند قدری دشوار به نظر برسد. توجه داشته باشید محلول های شستشو دهنده جایگزین مسواک و نخدندان نیستند.
این وسایل ممکن است در تمیز کردن براکت های دندانی در افرادی که تحت درمان ارتودنسی قرار دارند مفید به نظر برسد زیرا می توانند غذا را در نواحی اطراف براکت ها و یا در مناطقی که مسواک به راحتی به آن ها دسترسی ندارد تمیز کنند، اما پلاک های حاوی باکتری های مضر را از بین نمی برند.
پس از استفاده صحیح از نخدندان برای تمیز کردن دندان ها به کودک خود جایزه بدهید. این جایزه می تواند جایزه ای کوچک مانند یک برچسب باشد. توجه داشته باشید جایزه دادن نباید به یک عادت برای او تبدیل شود که فقط زمانی دندان هایش را تمیز کند که قرار است جایزه بگیرد. پس در این کار زیاده روی نکنید.
با توجه به اهمیت نخدندان کشیدن در سنین پایین، توصیه می شود حتما از روش های گفته شده در این مقاله برای جذب و تشویق کودکان به استفاده از نخ دندان کمک بگیرید. زیرا مراقبت از دندان کودکان در سنین کودکی احتمال ابتلا به مشکلات دهان و دندان در سنین بزرگسالی را تا حد زیادی کاهش می دهد.