در این نوشته می خوانید:
کودکانی که مبتلا به ترس و اضطراب غیر قابل کنترل از پزشک و درمانهای دندانپزشکی هستند، یکی از مهمترین چالشها برای دندانپزشکان و والدین به شمار رفته و دندانپزشکان متخصص اطفال برای درمان مشکلات مربوط به دندان این کودکان باید روشهای خاصی را به کار بگیرند. کودکان نوپا اغلب به خاطر دلایل متعددی که در خیلی از آنها وجود دارد ممکن است از دندانپزشک ترس بسیار زیادی داشته باشند و قادر به همکاری با دندانپزشک اطفال نباشند. از جمله دلایلی که دست به دست هم میدهد تا این مشکل در این افراد رخ دهد میتوان به سن کم، ناتوانیهای جسمی و ذهنی، اضطرابهای شدید و کنترل نشده و همچنین ترس از صدای تجهیزات دندانپزشکی اشاره کرد. مجموعه این اتفاقات ترس زیادی را در کودک ایجاد کرده و علاوه بر سخت کردن کار دندانپزشک، فشار زیادی را به وی و خانوادهاش تحمیل میکند. در این مواقع حتی اگر کودک واقعا دردی احساس نکند گریه کرده و ناراحتی خود را در قالب جیغ و فریاد نشان میدهد.
علاوه بر موارد قبلی، عواملی مثل تجربه تلخ و دردناک درمانهای قبلی، اطلاعات نادرستی که از سوی گروههای هم سن و سال و خانواده به کودک منتقل شده و همچنین برخورد غیرمنطقی با اضطراب کودکان از دیگر عواملی است که موجب میشود در هنگام درمان توسط متخصص دندانپزشک اطفال، ترس زیادی در برخی از کودکان وجود داشته باشد. این ترس سببعدم همکاری کودک در مراحل درمان شده و درنتیجه درمان ناقص خواهد شد.
از بین بردن این ترس و اضطراب در کودکان برای درمان بیماریهایی که به نوعی با دهان و دندان کودک در ارتباط است روشهای گوناگونی دارد. یکی از روشهای که برای پیشگیری از ناسازگاری این کودکان وجود دارد، بیهوش کردن کودک برای درمان دندانپزشکی میباشد. ما در این مقاله به این سوال که «دندانپزشکی کودکان با بیهوشی در چه مواردی استفاده میشود؟» پاسخ داده و به مخاطبان عزیز در این زمینه بیشتر توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید.
برخی کودکان وقتی اسم دندانپزشک و دندانپزشکی را میشنوند دچار وحشت زیادی شده و به قولی فوبیای این کار را دارند. ترس از دندانپزشکی در برخی کودکان به قدری بالاست که حتی والدین آنها نیز (به غلط) برای ترساندن کودکشان از واژه ” دندانپزشکی ” استفاده میکنند. امروزه ترس از دندانپزشکی به عنوان یک مشکل روانی مطرح شده و روانشناسان نام دنتال فوبیا را روی آن گذاشته اند. دنتال فوبیا یکی از ترسهای شایع در بین کودکان و حتی افراد بزرگ سال است. طی تحقیقاتی که از افراد دارای این فوبیا به عمل آمد، بسیاری از آنها از کلیت دندانپزشکی ترس داشته و برخی دیگر نیز از مواردی مثل تزریق بیحسی، صدای تراشیدن دندان، ابزارهای جراحی، خون و غیره وحشت دارند.
هر چه سن کودک دلبند شما پایینتر باشد، احتمال درمان دندانپزشکی وی با بیهوشی بیشتر است. چرا که بیهوشی باعث میشود کودکان از فرایند درمان دندانپزشکی چه در طول درمان و چه در آینده ترسی نداشته باشند. بعضی از کودکانی که سن بالاتری دارند ممکن است دچار ترس از دندانپزشک شده و این افراد نیز با کمک درمان دندانپزشکی با بیهوشی میتوانند مراحل درمانی را بدون احساس درد و ترس فراوان پشت سر بگذارند. علاوه بر این موارد، کودکانی که نیاز به درمانهای زیاد و زمان بر دندانپزشکی در چندین جلسه دارند، بهتر است از دندانپزشکی بیهوشی برای طی کردن جلسات درمانی خود استفاده کنند. زیرا دندانپزشک کودک میتواند تمام جلسات درمانی را بدون مشکل و در کمترین زمان ممکن انجام داده و مشکل دندان کودک را حل کند.
بسیاری از والدین در مورد این که آیا کودک آنها بایستی از فرایند بیهوشی استفاده کند یا خیر از ما سوال میکنند. به طور کلی اگر کودک شما جزو کسانی است که موارد زیر را دارد، دندانپزشک ممکن است بیهوشی را برای درمان وی توصیه کند:
مواردی که در ادامه گفته شده، نمایی کلی از انواع مختلف روشهای آرام بخشی و بیهوشی در دندانپزشکی کودکان را به شما عزیزان نشان میدهد. مهمترین نکتهای که در این بین وجود دارد این است که والدین از تمام این گزینهها با خبر بوده و بدانند که کدام روش مناسب کودکشان است. این افراد میتوانند با دندانپزشک کودک در مورد نوع درمان آرامبخشی یا بیهوشی که او برای کودکشان پیشنهاد میدهد صحبت کرده و نظر دندانپزشک را در این زمینه جویا شوند. معمولا از روشهای زیر برای بیهوشی و آرام بخشی در دندانپزشکی کودکان استفاده میشود:
اکسید نیتروژن که بیشتر افراد آن را با نام گاز خنده میشناسند یک آرام بخش ملایم و کمخطر است که برای ایجاد احساس آرامش در کودکان از آن استفاده میشود. معمولاً در این مدل از آرام بخشی، تنفس کودکان را با کمی گاز خنده همراه کرده کودکان با مصرف این گاز بسیار آرامتر میشوند. اکثر کودکان در مدتی که گاز خندهآور در بدن آنها وجود دارد سرخوش و سرحال هستند؛ ولی در بعضی کودکان این احساس را اصلا دوست ندارند. استفاده از اکسید نیتروژن در واقع روشی است که فرد در آن بیهوش نمیشود اما آرامبخشی زیادی کسب میکند و البته استفاده از این روش به موارد بسیار کمى محدود مى شود و در صورت صلاحدید دندانپزشک انجام مى شود.
از روش آرام بخشی ملایم معمولاً در کودکان بزرگتر و بزرگسالان استفاده میشود. با استفاده از این روش کودک شما در فرایند درمان بیدار و آرام خواهد بود و اغلب اوقات قادر است آنچه دندانپزشک یا جراح از او میخواهد را به خوبی انجام دهد. با مصرف این گاز، پس از درمان کودک حتی ممکن است فرایند درمان دندانپزشکی را به یاد نیاورد. در طی این روش کودک به هوش اما بسیار آرام است. حسی شبیه به خواب اما در بیداری که خطری هم برای کودکان به همراه ندارد. استفاده از این روش نیز محدود بوده و بر طبق صلاحدید متخصص بیهوشى انجام مى گیرد .
تحت آرام بخشی متوسط کودکان بسیار آرام هستند، اما معمولاً قادر به انجام آن چه دندانپزشک به آنها میگوید نخواهند بود. در این حالت کودکان خودشان بدون کمک نفس میکشند و معمولاً به راحتی از خواب بیدار میشوند. اکثر کودکانی که روش آرام بخشی متوسط در درمانهای دندانپزشکی روی آنها پیادهسازی شده است بعد از درمان هیچ مطلبی را در مورد درمان به یاد نمیآورند. دندانپزشکان و جراحان فک و صورت میتوانند با احتیاط کامل، داروهایی که برای آرام بخشی متوسط مورد استفاده قرار میگیرند را تهیه کرده و در فرآیند درمان آنها را به کار بگیرند، این روش تنها با صلاحدید و تایید متخصص بیهوشى قابل انجام مى باشد.
در روش آرام بخشی عمیق که معمولا برای شرایط ویژه از آن استفاده میشود، از داروهای آرام بخش خاصی استفاده میشود که دوز بالایی دارند. این درمان تنها در بیمارستانها و مراکز معتبر برای عملهای ویژه انجام میشود و همیشه باید یک متخصص بیهوشی واجد شرایط و حرفهای در کنار کودک حضور داشته باشد تا بتواند میزان ضربان قلب، ریتم قلب، فشارخون و تنفس کودک را در طول مراحل و تا زمانی که بیدار میشود کنترل نماید. از روش آرام بخشی عمیق معمولا در درمان های دندانپزشکی به ندرت استفاده میشود
بیهوشی عمومی رایج ترین و شاید حتى بتوان گفت ایمن ترین روش مورد استفاده است که در دندانپزشکی از آن استفاده شده و معمولا در بیمارستانهای مجهز و مراکز دندانپزشکی حرفهای انجام میشود. در طی این فرایند کودک شما به طور کامل به خواب رفته و هیچ دردی را حس نخواهد کرد. در این بین دندانپزشک اطفال یا جراح فک و صورت کار خود را انجام داده و در طول درمان نیز متخصصان بیهوشی شرایط و علائم کودک شما را کنترل میکنند. برخی از کودکانی که ترس زیادی از دندانپزشکی دارند لازم است تا با بیهوشی عمومی شرایط را برای درمان دندانهایشان فراهم کنند. راههای بسیار زیادی برای کنترل کودکانی که ترس شدید دارند وجود دارد و بیهوشی عمومی یکی از آن هاست .
بیهوشی عمومی کودک را به یک خواب عمیق فرو میبرد که در آن کودک نمیتواند دردی را احساس کرده و یا کوچکترین حرکتی کند. در مقابل آرام بخشی روشی است که در آن کودک کاملا هوشیار است هر دو این روش ها نیازمند تجربه و تبحر متخصصین مربوطه و انجام درمان در یک مرکز مجهزاست.
اولین قدم برای فراهم کردن مطمئنترین درمان دندانپزشکی کودک تحت بیهوشی، مراجعه به یک دندانپزشک متخصص کودکان باتجربه و هماهنگی با وی برای انجام درمان در یک کلینیک یا بیمارستان مجهز میباشد که از وجود یک متخصص بیهوشی بهرهمند است. بعد از هماهنگی با دندانپزشک متخصص و گروه بیهوشی و بیمارستان، برنامه دندانپزشکی کودک تحت بیهوشی چیده شده و شما باید در زمان مقرر به مرکز معرفی شده مراجعه نمایید.
در روز عمل، متخصص بیهوشی در قدم اول به کودک مقداری داروهای خوراکی و تنقلات که حاوی مواد بیهوشی است داده تا وی کمی آرام و خوابآلود شود. بعد از دادن این مواد به کودک، ماده بیهوشی اصلی به مقدار لازم به کودک داده میشود تا وی به طور کامل به خواب فرو رود.
در طی فرایند بیهوشی، کودک هوشیاری خود را به صورت کامل از دست داده و اتفاقاتی که در حین جراحی و درمان رخ میدهد را به یاد نمیآورد. همچنین کودک در طول این مدت درد را احساس نکرده و درست مثل است که به یک خواب عمیق فرو رفته باشد. جالب است بدانید با بیهوشی عمومی، کودک شما هیچ حرکتی هم نخواهد داشت. در این شرایط دندانپزشک میتواند درمانهای لازم را به سادگی و با آرامش انجام داده و نتیجه بهتری را رقم بزند. همچنین در تمام طول درمان، متخصص بیهوشی علائم حیاتی و تنفس کودک را نظارت میکند تا مشکلی برای وی ایجاد نشود.
مزایا: میتوان گفت بزرگترین مزیتی که برای بیهوشی کودک در طی درمان های دندانپزشکی مطرح میباشد این است که کودک در حین درمان با حرکات خود باعث آسیب رسیدن به خود، دستگاهها و دندانپزشک نشده و درمانگر به راحتی میتواند فرآیند درمانی را طی کند. همچنین بعضی از داروهایی که در فرایند بیهوشی از آنها استفاده میشوند، به کودک کمک میکنند تا هرچیزی که در مورد درمان اتفاق افتاده است را به طور کامل فراموش کند. علاوه بر این، هنگامیکه کودک بهطور کامل بیهوش شده و خواب است، سایر درمانهای پزشکی مثل رادیوگرافی دندانها با اشعه ایکس، عصبکشی، پر کردن، روکشگذاری و تمیز کردن دندانها با آرامش انجام شده و بدون آن که کودک هوشیار باشد و بترسد، این مراحل نیز پشت سر گذاشته میشود.
معایب: در مقابل تمام مزایایی که برای بیهوشی دندانپزشکی مطرح است، این کار مشکلاتى را نیز دارد. یکى از مشکلات دندانپزشکی کودکان با بیهوشی عمومی هزینه بالای آن نسبت به درمان دندانپزشکی عادی است. اکثر بیمهها دندانپزشکی کودکان با بیهوشی عمومی را پوشش نداده و هزینه رزرو تخت بیمارستان، اتاق عمل، متخصص و داروهای بیهوشی و سایر مواد مورد استفاده نیز بالا میباشد. همچنین بیهوشی اگر به دست افراد غیر متخصص انجام شود مشکلات جبران ناپذیری برای کودک به همراه خواهد داشت.از این رو پیش از هرگونه اقدام در این زمینه بررسى هاى لازم در مورد سلامت کودک انجام مى گیرد تا از انجام درمان تحت بیهوشى اطمینان حاصل شود.
بیهوشی کودکان به منظور انجام کارهای دندانپزشکی به دلیل حساسیت بالای این کار بایستی تنها توسط متخصص دندانپزشکی کودکان انجام شده تا هیچ خطری کودک را تهدید نکند. برای انجام این کار، متخصصین دورههای لازم را طی کرده تا با هر گونه اتفاق پیش بینی نشده در طول بیهوشی به بهترین شکل مقابله کنند.
کیفیت دستگاهها و تجهیزات پزشکی، نظافت و ضدعفونی کردن وسایلی که برای بیهوشی کودک در دندانپزشکی استفاده میشود از اهمیت زیادی برخوردار بوده و این موارد هرچقدر بهتر باشد، بیهوشی و فرایند انجام کار به شکل بهتری انجام میشود.
انجام بیهوشی عمومی در مطبهای دندانپزشکی معمولی مجاز نبوده و دندانپزشک عادی نباید این کار را انجام دهد. چون برای بیهوش کردن کودکان تجهیزات و امکانات خاصی وجود دارد که تنها متخصص بیهوشی اجازه استفاده از آنها را دارد.
پیش از انجام عمل بیهوشی روی کودک تان، حتما با متخصص مشورت کرده و در این مشاوره تمامی مشکلات و ویژگیهای کودک را بیان کنید تا اتفاق بدی در طول بیهوشی رخ ندهد. همچنین تمامی حساسیت ها، آلرژیها و سایر مواردی که در کودک وجود دارد را هم به دندانپزشک و هم متخصص بیهوشی بگویید.
پس از درمان تحت بیهوشی باید تمامی نکاتی که توسط متخصص بیان میشود، رعایت شود تا کودک به شکل عادی خود بازگردد. پس از به هوش آمدن کودک والدین باید به دقت از کودک خود مراقبت کرده و او را هم از نظر فیزیکی و هم روانی تقویت کنند.