در این نوشته می خوانید:
حتماً در بین کودکان مشاهده کرده اید که برخی دندان ها به صورت نامنظم و کج رشد کرده اند. اگر میزان نامرتب بودن دندان کودک کم باشد؛ معمولا درد یا اذیتی برای او ایجاد نمی کند و فقط ظاهر لبخند کودک شما را خدشه دار می کند. خوب است بدانید که برخی از دندان ها در همان ابتدای رویش به صورت کج می رویند، همین امر سبب نامنظمی سایر دندان ها می شود. برای اینکه به هنگام لبخند زدن کودک شما حس خوب و اعتماد به نفس را تجربه کند، دندانپزشکان توصیه می کنند که دندان های نامنظم کودکان را با استفاده از روش های مخصوص، ارتودنسی کنید تا به نظم دلخواه برسد.
اگرچه اکثر دندانپزشکان معتقدند که کوچک بودن فک (آن هم به صورت ژنتیکی) در اندازه و نحوه رشد دندان ها بسیار تاثیرگذار هستند؛ اما خوشبختانه تا حدودی می توان با تغذیه مناسب از بدو تولد؛ تاثیر مهمی بر نحوه رشد استخوان فک و دندان کودک گذاشت. بسیاری از کودکان به هنگام رویش دندان هایشان فشار زیادی به فک شان وارد می شود و در این صورت دندان ها نمی توانند آزادانه در کنار هم قرار گیرند. از این رو به اجبار بر روی هم طور نامنظم قرار گرفته و فرم نامناسبی به خود می گیرند.
در برخی کودکان، درصورت کوچک بودن فک، ممکن است دندان های شیری به صورت منظم اما با کمی فشردگی رشد کنند؛ البته زمانی که دندان های دائمی می رویند، به دلیل بزرگ تر بودن سایز آن ها به فک کودک شما فشار بیشتری وارد می شود و دندان های برای جای گرفتن در محل خود به یکدیگر فشار زیادی وارد می کنند. از آن جایی که برخی دندان های دائمی قبل از افتادن دندان شیری در دهان کودک نمایان می شوند (در پشت آن ها می رویند) ممکن است نامرتب شدن دندان ها قبل از افتادن دندان های شیری به وضوح مشاهده شود.
هنگامی که کودک شما بزرگ تر شود و به سن بلوغ برسد، اندازه استخوان فک او نیز بیشتر می شود، در این صورت دندان های دائمی می توانند در محل قرارگیری خود کمی جابه جا شوند و نظم بگیرند. به همین منظور بسیاری از دندانپزشکان توصیه می کنند که برای نظم دادن به دندان های شیری کودک خود، آن ها را نکشید، زیرا کشیدن دندان ها نه تنها کمکی به مرتب سازی آن ها نمی کند بلکه می تواند شرایط را نیز بدتر کند. بهتر است برای بررسی دندان های کودکتان و بررسی نیاز به مرتب کردن آن ها با دندانپزشک اطفال مجربی مشورت کنید تا بهترین راهکار را پیش روی شما قرار دهد.
به جز موارد ژنتیکی، می توان گفت دندان ها با وجود دندان اضافه در بین آن ها ممکن است صورتی نامرتب به خود بگیرند. اگر دندان های شیری به موقع نیفتند نیز ممکن است خللی در رشد دندان های دائمی ایجاد کنند و سبب کج شدن آن ها شوند. بزرگ بودن سایز دندان ها و اختلال در رشد دندان های آسیاب، از دیگر مواردی هستند که در کج شدن دندان ها موثرند.
در اولین نگاه، زیبایی لبخند کودک با نامرتب بودن دندان ها تأثیری منفی بر چهره وی خواهد داشت و این مورد کاهش اعتماد به نفس را برای افراد به خصوص کودکان به دنبال خواهد داشت. از آن جایی که دندان ها به صورت فشرده و نامرتب درکنار یکدیگر قرارگرفته اند، رعایت بهداشت دهان و نخ دندان کشیدن و حتی مسواک زدن آن ها دشوار می شود.
اگر لابه لای دندان ها به خوبی تمیز نشوند، ممکن است باقی مانده غذاها در بین آن ها بماند و سبب پوسیدگی زودرس دندان ها شود. همچنین ممکن است کودک به بیماری های لثه ای دچار شود. علاوه بر این اگر دندان ها در جای صحیح خود قرار نگیرند، جویدن خوراکی ها برای او دشوار می شود و کودک ناچار است به عضلات فکش فشار آورد تا غذا جویده شود. این امر در طولانی مدت سبب بروز ” سندروم مفصل گیجگاهی فکی ” شود.
ممکن است درد در ناحیه سر و گردن و حتی شانه ها نیز به فرد وارد شود. بهتر است در همان ابتدای راه که متوجه کج شدن دندان های کودکتان شدید به دنبال درمان آن بروید تا از به وجود آمدن مشکلات و آسیب ها جلوگیری شود.
دندان های شیری کودک شما اگر بیش از زمان لازم در دهان وی بماند مشکلات جدی تری را برای دندان های دائمی به وجود می آورد. هنگامی که دندان های شیری دیرتر از موعد لق شوند و بیفتند، دندان های دائمی در پشت آن ها شروع به رویش می کنند و حتما به صورت نامنظم رشد می کنند. به همین منظور بهتر است با مشورت یک دندانپزشک کودک، دندان های شیری باقی مانده کشیده شود تا این مشکل برطرف شود. جالب است بدانید حتی زود افتادن دندان های شیری نیز سبب کج شدن دندان های دائمی می شود. در این مواقع حتماً نزد دندانپزشک متخصص اطفال بروید و موضوع را با وی در میان بگذارید. در مواقع این چنینی دندانپزشک توصیه می کند که در فضای خالی دندان افتاده وسیله ای به نام فضا نگهدارنده قرار داده شود تا دندان های دائمی در موقعیت اصلی و صحیح خود شروع به رویش کنند.
یکی از انواع این ناهنجاری ها، پوشانده شدن بیش از حد دندان های فک پایین توسط فک بالاست که به آن “دیپ بایت” می گویند. در این صورت نه تنها دندان ها نامرتب به نظر می رسند، بلکه فک پایین به طور کامل پوشانده می شود و ظاهر صورت کودک را دچار مشکل می کند. در برخی موارد نیز فک بالا کوچکتر و فک پایین پهن تر از حد طبیعی می شوند، در این صورت کودک به هنگام بستن دهانش دچار مشکل می شوند و مجبور می شود فک پایین را به سمت کنار یا جلو هدایت کند؛ اما بازهم فک پایین در جای خود قرار نمی گیرد و به سمت بیرون بر روی دندان های بالایی قرار می گیرند. به این ناهنجاری “کراس بایت” گفته می شود.
ناهنجاری ” اپن بایت” یکی دیگر از مشکلاتی است که می تواند در اثر بینظمی دندان کودک بروز کند. اپن بایت در کودکان زمانی رخ می دهد که دندانهای بالا و پایین در هنگام بسته شدن فک قادر به تماس فیزیکی با یکدیگر نیستند و بین دندان های فک بالا و پایین فاصله وجود دارد، در حالت طبیعی ، دندانهای بالا باید حدود ۲۵ درصد از دندانهای فک پایین را بصورت عمودی بپوشانند. بیشتر کودکان در طول دورهای که دندانهای دائمی پس از افتادن دندانهای شیری بیرون میآیند ، دچار اپن بایت میشوند که در بیشتر موارد این مشکل با تکمیل شدن روند جایگزینی دندان های دائمی برطرف می شود
همیشه توصیه می شود که هر شش ماه یک بار برای معاینه نزد دندانپزشک اطفال بروید و از او بخواهید تا دندان های کودکتان را بررسی کند. با این راهکار در صورت بروز مشکل سریعاً متوجه می شوید و به دنبال درمان آن می روید. اگر دندان کودک شما زودتر از موعد بیفتد؛ دندانپزشک “فضانگهدار دندان” را در جای خالی دندان از دست رفته قرار می دهد تا در زمان معین برداشته شود و دندان دائمی بتواند در موقعیت اصلی و صحیح خود رشد کند. در صورتی که دندان دیرتر از موعد بیفتد، در صورت لزوم دندانپزشک آن را خواهد کشید تا ناهنجاری بین دندان ها به وجود نیاید.
استفاده از ابزارها و روش های ” ارتودنسی فانکشنال”، مطمئن ترین روش برای درمان نامرتب بودن دندان های کودکان محسوب می شود. در ابتدای هفت سالگی نزد یک متخصص ارتودنسی بروید و از وی بخواهید وضعیت فک و دندان های کودکتان را بررسی و در صورت نیاز درمان کند. متخصص ارتودنسی کودکان، بسته به نوع مشکل و سن کودک، از ابزارهای گوناگون ارتودنسی فانکشنال (که معمولا متحرک هستند) استفاده می کند و توصیه ها و آموزش های لازم را برای نگهداری درست وتاثیر بیشتر ارائه می کند. این ابزار ها (بسته به نوع آن) باید حدود ۸ الی ۲۴ ماه در دهان کودک بماند. در این مدت، رعایت بهداشت دهان و دندان کودک بسیار حائز اهمیت است و نباید دندان ها دچار پوسیدگی شود و صدمه ببیندش