در این نوشته می خوانید:
رویش دندان اضافی در دهان کودکان یکی از موارد مهم در دندانپزشکی کودکان می باشد و معمولا والدین زمانی متوجه آن می شوند که تعداد دندان های شیری بیشتر از ۲۰ عدد می شود. دندان (ها) اضافی چه به صورت نهفته و چه به صورت آشکارا باشد بازهم در روند رشد فک و دندانهای فرزند شما اختلال جدی ایجاد خواهد کرد.
در کودکان معمولاً ” دندان نیش ” به صورت نهفته پدید می آید که باید برای تشخیص و درمان آن نزد متخصص دندانپزشک اطفال بروید. از هر ۱۰۰ کودک ممکن است ۱ الی ۴ نفر به عارضه دندان اضافی و همچنین دندان نهفته دچار شوند. با وجود عوارض و مشکلاتی که وجود این دندان ایجاد می کند، جای هیچ نگرانی نیست؛ زیرا دندانپزشک کودکان می تواند به کمک روش هایی درمانی مانند کشیدن دندان و یا جراحی دندان به حل مشکل فرزند شما بپردازد.
رویش دندان های اضافی در دهان کودکان معمولاً علل مختلفی دارد. در ادامه به بررسی این علل می پردازیم. یکی از علت های رویش دندان اضافی می تواند بیش فعالی سلول هایی باشد که سبب رشد جوانه های دندان می شوند. خوب است بدانید عوامل ژنتیکی نیز در رویش این دندان بی تأثیر نیستند. در ادامه به بررسی عوامل ژنتیکی و تأثیر آن بر رویش دندان اضافی در دهان کودکان می پردازیم.
اگر در کودکی به طور مادرزادی شکاف لب و کام ظاهر شده باشد، می توان انتظار داشت دندان اضافی در دهان وی رشد کند؛ اما این شکاف چگونه ایجاد می شود؟ همان طوری که گفتیم اختلال شکاف لب و شکاف کام کاملاً مادرزادی می باشد. در ماه های ابتدایی بارداری اجزای صورت جنین در حال شکل گیری می باشد. اگر خللی در این بین اتفاق بیفتد، قسمتی از لب کودک به طور کامل به هم متصل نمی شود. این شکاف بر چگونگی رویش دندان ها می تواند تأثیر بگذارد و سبب رویش دندانی اضافی و نهفته شود.
کلیدوکرانیال دیسپلازی نوعی اختلال ژنتیکی محسوب می شود و به دنبال آن می توان اختلالات مربوط به رشد استخوان و دندان ها را مشاهده کرد. عبارت ﮐﻠﯿﺪوﮐﺮاﻧﯿﺎل دﯾﺴﭙﻼزی از سه جز: Cleido به معنای ترقوه، Cranial به معنای سر و Dysplasia به معنای نقص در شکل گیری ساخته شده است. ﮐﻠﯿﺪوﮐﺮاﻧﯿﺎل دﯾﺴﭙﻼزی یک سندرم ﻣـﺎدرزادی ﻧﺎﺷـﯽ از اﺷﮑﺎل در اﺳﺘﺨﻮان ﺳﺎزی اﺳﺖ
رویش دندان های نامنظم، رشد دندان های خارج از قوس فکی، رویش دندان اضافی ، دیر درآمدن دندان ها و از دست دادن زود هنگام دندان های شیری کودک شما از جمله مواردی هستند که این ناهنجاری می تواند برای کودک شما به دنبال داشته باشد.
اگرچه احتمال بسیار کمی از تأثیرگذاری این اختلال بر روی رویش دندان اضافی وجود دارد؛ اما بازهم نمی توان از تاثیرات آن چشم پوشی کرد. در اثر وجود این سندروم تومورهای خوش خیم در بدن کودک رشد می کنند. اگر این غده ها در قسمت داخل دهان رشد کنند می توانند سبب رشد دندان اضافی و نهفته شوند.
سندرم اهلرز دانلوس گروهی از اختلالات بافت همبند است که می تواند به ارث برسد و هم از نظر تأثیر روی بدن و هم از نظر علل ژنتیکی متنوع است. تحت تأثیر قرار دادن بافت های داخلی بدن از جمله مویرگ و سرخرگ ها از تاثیرات این عارضه محسوب می شود. از دیگر عوارض آن می توان به بیماری های لثه و دهان و همچنین رشد دندان اضافی در دهان فرد مبتلا اشاره کرد.
در اکثر موارد متخصص دندانپزشک کودکان تشخیص می دهد که باید دندان اضافی کشیده و یا جراحی شود و یا تحت درمان ارتودنسی قرار گیرد. درمان این عارضه بر اساس عامل آن، محل و نحوه قرارگیری دندان و موارد این چنینی تشخیص داده خواهد شد. سالم بودن یا نبودن ریشه دندان اضافی از مواردی محسوب می شود که بتوان دندان اضافی را به جای دندان اصلی منتقل کرد و مورد استفاده قرار داد. البته این بدین شرط صورت می گیرد که دندان اضافی از نظر ابعاد و قرارگیری نرمال باشد و هیچگونه کجی و انحرافی در آن دخیل نباشد.
برخی از والدین تمایلی به جراحی و خارج کردن دندان اضافی کودک از دهان ندارند. در واقع آن ها از اینکه کشیدن دندان دردی را برای کودک به همراه داشته باشد، می ترسند. همان طوری که گفتیم تشخیص اینکه دندان کشیده شود یا خیر بستگی به عوامل کوناگونی دارد. اگر وجود دندان اضافی باعث بروز مشکلات فکی-دندانی در بزرگسالی بشود حتما باید کشیده شود. در صورتی که دندان اضافی در محلی قرار گرفته باشد که قبلاً دندان آن محدوده کشیده شده یا افتاده باشد، می توان آن را در دهان نگه داشت و از کشیدنش اجتناب کرد. در اینگونه موارد درمان به کمک ارتودنسی انجام می گیرد.
دندان های کودک در فک بالا و فک پایین در زمان بسته بودن دهان باید بر هم منطبق باشند. در غیر این صورت (در صورتی که یکی از دندان های اصلی کشیده شده باشد) دندانپزشک کودک می تواند با استفاده از ارتودنسی، دندان ها را نسبت به هم هماهنگ کند و دندان اضافی را بین دندان های اصلی و به صورت کاملا تراز و منظم جای دهد. در بسیاری از موارد دندانپزشکان کشیدن دندان اضافی را توصیه می کنند؛ اما این انتخاب آخرین روش محسوب می شود.
همچنین اگر دندان های اضافی کمی لق باشند حتماً باید کشیده شوند زیرا احتمال افتادن آن و سقوط به داخل ریه و درنهایت ایجاد مشکل تنفسی برای کودک وجود دارد. موارد مربوط به دندان اضافی بررسی شد. حال نوبت آن است که دندان های نهفته را بررسی کنیم و از روش درمان آن ها مطلع شویم.
دندان نهفته دندانی است که به دلایل مختلف نتوانسته از خط لثه بیرون بیاید. دندان نهفته معمولا دندان عقل (در بزرگسالان) و یا دندان نیش (در کودکان و نوجوانان) است. کودکان مبتلا به این عارضه حتماً باید تحت درمان قرار گیرند
بسیاری از متخصصان بر این باورند که رویش دندان نهفته به دلیل عدم وجود فضای کافی برای رشد دندان می باشد. وجود کیست در دهان نیز می تواند از دیگر علل آن باشد.
دندانپزشکان دندان های نهفته و اضافی را به چندین بخش کلی تقسیم بندی کرده اند. این تقسیم بندی براساس ظاهر دندان و جایگاه قرارگیری آنها انجام می گیرد. “دندان مزیودنس” یک نوع دندان اضافی محسوب می شود. این نوع دندان در فک بالا و مابین دو دندان پیشین رشد می کند. اگر ظاهر این دندان دقیقاً مانند دندان پیشین باشد آن را “دندان یومورف” نامند.
در صورتی که شکل ظاهری و ابعاد این دندان با دندان پیشین متفاوت باشد، آن را به “دندان دیسمورف” شناسایی خواهند کرد. “دندان پارامولار” نیز نوعی دیگر از دندان اضافی محسوب می شود. دندان های کوچکی که در کنار دندان های آسیاب شروع به رویش می کنند. البته جایگاه این دندان ها در کنار ردیفی است که دندان های نرمال می رویند و اندازه آن ها کمی کوچک تر از دندان های معمولی می باشد.
” دندان دیستومولار ” معمولاً در پشت دندان آسیاب سوم و در کنار ردیفی که دندان های نرمال می رویند، قرار دارد. البته رویش چنین دندانی در دهان کودکان به ندرت اتفاق می افتد. “دندان ساپلیمنتال” نوعی دندان اضافی است که جایگاه قرارگیری آن بسیار نزدیک به دندان های طبیعی می باشد؛ اما از نظر ظاهری باید بگوییم که کمی کوچک تر از دندان های اصلی می باشند و این تنها راه شناخت آن هاست.