در این نوشته می خوانید:
فلوئور، که فلوراید از آن مشتق می شود، سیزدهمین عنصر فراوان است و به طور طبیعی در محیط آزاد می شود. در واقع، فلوراید به طور طبیعی در تمام آب ها وجود دارد- مانند هدیه طبیعت به دندان های ما!
با این حال، فلورایدی که به طور طبیعی در آب وجود دارد معمولاً به میزان کافی برای محافظت از دندان های ما وجود ندارد. به همین دلیل است که فلوراید اضافی- سطح رسمی توصیه شده توسط مقامات بهداشتی ۷/۰ قسمت در میلیون- در بسیاری از کشورها به آب اضافه می شود. این عدد ممکن است زیاد به نظر نرسد، اما مقدار کمی فلوراید بسیار تاثیرگذار است.
انواع مختلف خمیر دندان ها در بازار وجود دارند که برای کاهش جرم، جلوگیری از پوسیدگی و بهبود سلامت لثه استفاده می شود. حدود ۹۰ درصد از آنها حاوی فلوراید هستند، یک ماده معدنی که در غلظت های نسبتاً اندک در آب شیرین و دریا یافت می شود. بسته به محل زندگی شما، منبع آب همچنین ممکن است برای کاهش خطر پوسیدگی، بویژه در کودکان، فلورایده شود.
خمیر دندان فلورایده نسبت به هر منبع دیگری تا حد زیادی غلظت بیشتری از این ماده معدنی را فراهم می کند. اثر بخشی فلوراید در ارتقاء سلامت دندان مدت ها است که اثبات شده است و از سوی مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها به عنوان “یکی از ۱۰ دستاورد بزرگ سلامت عمومی قرن بیستم” در نظر گرفته شده است.
علیرغم این واقعیت، همواره در مورد اینکه آیا فلوراید می تواند در برخی گروه ها، بویژه کودکان، آسیب رسان باشد یا خیر، بحث وجود داشته است. مخالفان حتی پیشنهاد کرده اند که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض فلوراید ممکن است استخوان ها را ضعیف کند و حتی خطر ابتلا به برخی سرطان ها را افزایش دهد.
قبل از دهه ۱۹۵۰، خمیر دندان برای سلامت دهان و دندان ها امید چندانی نداشت. تنها در سال ۱۹۵۲ بود که دانشمندان آزمایشات بالینی یک خمیر دندان تقویت شده با فلوراید را روی ۱۵۰۰ کودک و ۱۰۰ بزرگسال آغاز کردند. چهار سال بعد، اولین خمیر دندان حاوی فلوراید عرضه شد.
آنچه که دانشمندان دریافتند (و تحقیقات آینده آن را تأیید کردند) این بود که فلوراید به سه روش کلیدی از ایجاد حفره های دندانی جلوگیری می کند:
فلوراید نمی تواند حفره هایی را که قبلا ایجاد شده اند را معکوس کند، اما می تواند سرعت ایجاد آنها را کاهش دهد. به همین دلیل است که اغلب دندانپزشکان دو بار مسواک زدن در روز را توصیه می کنند. هرچه قرار گرفتن در معرض فلوراید هم در خمیر دندان و هم در منبع آب ثابت تر باشد، پیشگیری از ایجاد حفره بیشتر است.
دو نوع فلوراید تراپی تخصصی برای کمک به تقویت دندان ها وجود دارد. فلوراید موضعی روی سطح هر دندانی که روییده است اعمال می شود و مستقیماً روی مینای دندان تأثیر می گذارد. فلوراید موضعی را می توان در خمیر دندان، دهانشویه و وارنیش فلوراید یافت که در مطب دندانپزشک با یک مسواک یا فرچه کوچک به سرعت اعمال می شود.
فلوراید سیستمیک در دندان های در حال رشد (آنهایی که نمی توانید ببینید!) ترکیب می شود. فلوراید سیستمیک شامل آب حاوی فلوراید و مکمل های فلوراید رژیمی است. این مکمل ها فقط با نسخه در دسترس هستند و به شکل قرص، قطره یا قرص هستند.
برای حصول مزایای استفاده از فلوراید، یک خمیر دندان باید غلظت حداقل ۱۰۰۰ قسمت در هر یک میلیون (ppm) را داشته باشد. اکثر برندهای تجاری حاوی ۱۳۵۰ppm تا ۱۴۵۰ppm هستند که معمولاً به شکل فلوراید سدیم یا مونوفلوئوروفسفات سدیم است.
خمیر دندان حاوی فلوراید زیاد به طور کلی حاوی ۱/۱درصد (۵۰۰۰ ppm) فلوراید سدیم است و معمولاً در افراد بزرگسالی استفاده می شود که آسیب گسترده دندان یا شرایط پزشکی دارند که آنها را در معرض خطر پوسیدگی قرار می دهد (از جمله پروتزهای دندانی مصنوعی، ابزارهای ارتودنتیک یا خشکی دهان ناشی از بیماری، داروها یا … درمان سرطان).
بر اساس یک مطالعه چند مرکزی در سال ۲۰۱۶ که در اروپا انجام شد، خمیر دندان حاوی فلوراید زیاد، سختی سطح پوسیدگی درمان نشده دندان را به مراتب بهتر از خمیر دندان فلورایده معمولی (۱۳۰۰ppm) افزایش می دهد.
نوع دیگری از فلوراید که تحت عنوان فلوراید قلع شناخته می شود، قادر است از دهان محافظت کند و در عین حال حساسیت بیش از حد دندان ها را کاهش دهد. برندهای دیگر مواد شیمیایی مانند کلرید استرانسیم یا نیترات پتاسیم را برای کمک به کاهش حساسیت دندان اضافه می کنند.
خمیر دندان کودکان برای کودکان نوپا و کودکان زیر شش سال طراحی شده است و غلظت فلوراید آن ۱۰۰۰ppm است. هر خمیر دندانی که حاوی کمتر از ۱۰۰۰ ppm فلوراید باشد توصیه نمی شود.
همیشه خمیر دندان های دارای مهر پذیرش انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) را انتخاب کنید، که نامی است که به محصولات دارای غلظت توصیه شده فلوراید داده می شود.
علیرغم مزایای فراوانی که خمیر دندان های حاوی فلوراید دارند، این خمیر دندان ها دارای محدودیت هایی هستند. خمیر دندان حاوی فلوراید در صورتی که به صورت نادرست استفاده شوند، ممکن است باعث آسیب به دندان های در حال رشد شوند.
این وضعیت که فلوئوروزیس دندانی نامیده می شود، در دوران کودکی و زمانی رخ می دهد که دندان ها هنوز در حال بیرون آمدن هستند. در این مدت، قرار گرفتن بیش از حد در معرض فلوراید می تواند باعث تخلیه مواد معدنی (به نام هیپومینرالیزیشن) در مینای دندان ها شود. این وضعیت می تواند باعث ایجاد لکه های مات سفید روی سطح دندان ها شود.
فلوئوروزیس دندانی در صورت عدم کنترل، می تواند منجر به ایجاد ناهنجاری هایی روی سطح دندان ها (از جمله برجستگی ها، حفره ها و فرو رفتگی ها) شود، که برخی از آنها ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه یابند. علیرغم ارتباط واضح بین فلوراید و فلوریدوز در کودکان، دانشمندان هنوز مکانیسم دقیقی که باعث کاهش مواد معدنی می شود را شناسایی نکرده اند.
فلوئوروزیس بیشتر در کودکان شش ساله و کمتر رخ می دهد و کودکان زیر دو سال در معرض بیشترین خطر قرار دارند.
از هفت سالگی به بعد، بیشتر دندان های دائمی کودک رشد کرده و رشد خود را تکمیل می کنند و خطر ابتلا به فلوریدوز را کاهش می دهند.
مسواک زدن با فلوراید تنها یکی از راه هایی است که باعث ایجاد فلوئوروزیس دندانی در کودکان می شود. قورت دادن دهانشویه فلورایده یا باقی مانده خمیر دندان، همینطور نوشیدن آب با غلظت بالای فلوراید، مقصران شایع هستند.
علیرغم ادعاهای مخالف، قرار گرفتن در معرض فلوراید در دوران بارداری خطر فلوئروزیس دندانی در کودکان را افزایش نمی دهد.
توسط برخی که معتقدند هر نوع مکملی بیشتر از اینکه مفید باشد، می تواند مضرات ایجاد می کند، فلوراید شیطانی شناخته شده است. بسیاری از مشاجرات در عمل فلورایده کردن آب ریشه دارند، که برخی اصرار دارند که غیر اخلاقی و غیر مفید است.
آنچه شناخته شده است این است که میزان بیش از حد فلوراید در منبع آب عمومی می تواند منجر به فلوئوروزیس دندانی و حتی فلوئوروزیس اسکلتی شود (که مشخصه ویژه آن ضعیف شدن استخوان ها است). در آمریکای شمالی، موقعیت هایی مانند این بسیار نادر هستند و عمدتاً با یک اشتباه در مدیریت تأمین آب شهری همراه است.
از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۰، چهار مورد از چنین اتفاقاتی در ایالات متحده گزارش شد که در آنها میزان فلوراید از ۵/۱ میلی گرم در لیتر (mg/L) توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت به سطح ۲۲۰ میلی گرم در لیتر افزایش یافت. در حالی که افزایش های گذرایی مانند این ممکن است باعث تهوع، استفراغ و اسهال شود، خطرات طولانی مدت آن حداقل در نظر گرفته می شوند.
بر اساس یک بررسی در سال ۲۰۰۸ از مطالعات در دندانپزشکی مبتنی بر شواهد، فلورایده کردن آب می تواند خطر شکستگی استخوان ها را کاهش دهد. علاوه بر این، خطر پوسیدگی دندان در کودکان را تا کمتر از ۳۰ درصد کاهش می دهد.
بسیاری از ادعاهای آسیب احتمالی بر اساس شبه علم و تئوری های توطئه هستند. این شامل ادعاهایی مبنی بر این است که فلوراید می تواند باعث بروز سرطان استخوان و استئوسارکوم شود، که ادعاهای آنها بارها توسط دانشمندان رد شده است.
ADA به نوبه خود با صدور بیانیه ای اعلام کرد که خمیر دندان حاوی فلوراید نه تنها برای سلامت دهان و دندان ها ضروری است، بلکه به محض بیرون آمدن اولین دندان کودک باید از آن استفاده شود.
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) در راستای همسو کردن خود با ADA، استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید هنگام رویش اولین دندان کودک را تأیید می کند. علاوه بر این، به جای خمیر دندان فاقد فلوراید یا حاوی فلوراید بسیار اندک که قبلاً تأیید شده بود، هر دوی ADA و AAP استفاده از خمیر دندان کودکان (۱۰۰۰ ppm) را توصیه می کنند.
استفاده صحیح از خمیر دندان حاوی فلوراید، بسته به سن کودک متفاوت است:
حتی اگر نوزاد یا کودک مقدار تجویز شده را قورت دهد، بعید است که غلظت فلوراید آسیبی به همراه داشته باشد. اگر کودک شما به طور مکرر خمیر دندان را قورت می دهد، با دندانپزشک خود صحبت کنید که ممکن است بتواند یک برند کمتر “خوشمزه” را به کودک شما توصیه کند تا احتمال قورت دادن خمیر دندان را در کودک شما کمتر کند.
در مورد افراد بزرگسال، یک خمیر دندان حاوی فلوراید زیاد نباید به عنوان برند روزمره شما استفاده شود، مگر اینکه شما یک بیماری پزشکی دارید که شما را در معرض افزایش خطر پوسیدگی دندان قرار می دهد یا برای چندین ماه در یک زمان از بریس های پیچیده و ثابت استفاده می کنید.
خمیر دندان فاقد فلوراید در میان مصرف کنندگانی که یا به محصولات طبیعی علاقه مند هستند یا به هر دلیلی ترجیح می دهند از فلوراید اجتناب کنند، محبوبیت پیدا کرده است. برخی از آنها حاوی جوش شیرین یا مواد دیگری هستند که اعتقاد بر این است که اثرات ضد میکروبی دارند.
طرفداران خمیر دندان فاقد فلوراید معتقدند که با پرهیز از شکر و مسواک زدن منظم برای از بین بردن پلاک، نیاز شما به فلوراید کاملاً از بین می رود.
مشکل این استدلال این است که قندها در بسیاری از مواد غذایی که می خوریم، از جمله محصولات لبنی، میوه ها و سبزیجات وجود دارند. علاوه بر این، تمیز کردن منظم دندان ها، مکانیسم هایی که باعث پوسیدگی دندان ها می شوند، از جمله تخریب مینای دندان که تا حد زیادی مورد توجه قرار نمی گیرد، را تغییر نمی دهد.
در حالی که خمیر دندان های فاقد فلوراید می توانند بوی دهان شما را تازه نگه دارند و لبخندی درخشان و براق به شما هدیه دهند، اما کمتر احتمال دارد که از فرسایش مینای دندان، ژنژیویت (التهاب لثه)، و تشکیل جرم (تارتار) جلوگیری کنند.
به همین دلایل است که به برندهای خمیر دندان فلورایده مهر پذیرش ADA زده می شود، در حالی که برندهای خمیر دندان فاقد فلوراید این گونه نیستند.